یکی از مهمترین مراحل ارسال کالا به کشور خریدار استفاده از خطوط ریلی است که در چند دهه اخیر با گسترش روش های گوناگون در سامانه حمل و نقل بین المللی رونق پیدا کرده است. حمل و نقل بین المللی ریلی با توجه به ظرفیت های حمل بار مورد توجه اکثر کشورها قرار گرفته است. اما نسبت به حمل و نقل دریایی، حمل و نقل هوایی و حمل و نقل زمینی مورد توجه قرار نگرفته است. این روش از حمل و نقل نیازمند برخی الزامات می باشد که بدون توجه آن ها نمی توان جابجایی کالایی را انجام داد.
در تجارت بین الملل باید به برخی از نکات مانند نوع بسته بندی، شیوه های مختلف حمل و در نظر گرفتن قواعد بین المللی که باید به آن ها توجه بسیاری داشته باشید. شما به عنوان یک صادر کننده و یا وارد کننده باید به قوانین بین‌المللی، اصطلاحات بازرگانی خارجی، رویه‌های مرسوم و برخی نکات دیگر مسلط باشید.
قوانین و مقررات حمل و نقل بین المللی ریلی از 11 ماده به صورت ذیل تشکیل شده است.
ماده 1: به منظور افزايش سهم حمل و نقل ريلی از طريق جذب و گسترش سرمايه گذاری های مورد نياز و ارتقاء بهره وری و ارائه خدمات مطلوب به مشتريان بـا حفـظ مالكيـت دولـت بـر شـبكه ريلی به شركت های حمل ونقل ريلی خصوصی و تعاونی و شـركت ها و موسـسات معتبـر در ارائـه خدمات وابسته به آن اجازه داده می شود تا از شبكه حمل ونقل ريلی و تاسيـسات و امكانـات مربوطه با رعايت اين قانون و مقررات و ضوابط مربوطه بهره برداری كنند.
تبصره 1: شركت حمل ونقل ريلی شخصيت حقوقی است كه توسط اشـخاص حقيقـی و حقـوقی بـا اخذ مجوز از شـركت راه آهـن جمهـوری اسـلامی ايـران كـه در ايـن قـانون راه آهـن ناميـده می شود و با تامين ناوگان (لكوموتيو و يا واگن) مورد نياز به منظور جابجایی (كالا،مـسافر) تاسيس می گردد.
آئين نامه تاسيس و فعاليت شركت های حمل ونقل ريلی و همچنين مشخصات فنی ناوگان مجـاز بـه سـير در شبكه حداكثر ظرف مدت 2 ماه به تصويب وزير راه و ترابری می رسد.
تبصره 2: شرايط و نحوه بهره برداری شركت ها وموسسات معتبر در امر خدمات وابسته بـه حمـل ونقـل ريلی در چارچوب قوانين موجود و اين قانون خواهد بود و آئين نامه اجرائـی آن بـه تـصويب وزير راه و ترابری می رسد.
تبصره 3: خدمات وابسته به حمل و نقل ريلی شامل سرويس های مرتبط با امر ناوگان و شبكه، امـور پایانه های تعميرات، امور بهره برداری از ناوگان و پشتيبانی های فنی و مهندس و سيستم های کنترل و ناوبری قطار و كليه تجهيزات و سرويس های فنی تعمير و نگهداری خطـوط و شـبكه ريلی و سرويس های ارتباطی (مخابراتی) و علائم می باشد.
تبصره 4: شركت حمل ونقل ريلی می تواند با اخذ مجـوز از مراجـع ذيـربط در ديگـر شـقوق حمـل و نقل نيز فعاليت نمايد.
ماده 2: به منظور حفط ايمنی تردد ناوگان ريلی، شرايط و دستورالعمل های فنـی و ايمنـی مـرتبط بـا سير و حركت وسايل نقليه ريلی توسط هيئت مديره راه آهن تهيه و ابلاغ می گردد و شركت های بهره بردار خطوط مكلف به رعايت آنها می باشند. راه آهن موظف به نظارت بر اجرای كامل ضوابط و مقررات و دستورالعمل های فنی و ايمنی حركت خواهد بود.
تبصره 1: آئين نامه تعيين انواع تخلفات و جرايم مربوط به سير و حركت ناوگان در شبكه حمـل ونقـل بین المللی ريلی و نحوه رسيدگی به آن ها توسط هيئت مديره راه آهن تهيـه و بـه تـصويب هيئـت وزيـران خواهد رسيد. ميزان جرائم مربوط به اين تخلفات از يك ميليون ریال تـا بيـست ميليون ريال تعيين می گردد.
تبصره 2: تعيين ميزان مسئوليت های كيفری و مدنی سوانح ريلـی ناشـی از اجـرای ايـن قـانون و سـوانح
ريلی ناشی از فعاليت های راه آهن توسط كميسيون های جلوگيری از سوانح راه آهـن مـستقر در نواحی صورت می پذيرد. درصورت اعتراض اصحاب دعوی به نظريه كميسون های فـوق موضـوع بـه كميـسيون عـالی رسـيدگی سـوانح راه آهـن بـا عـضويت نماينـده انجمـن صـنفی شركت های حمل ونقل ريلی ارجاع و نظريـه ايـن كميـسيون غيـر قابـل اعتـراض می باشـد كـه در صدور آرای قضايی به عنوان نظر كارشناسی ملاك عمل قرار می گيـرد. راه آهـن و شـركت های موضوع اين قانون حسب مورد درصـورت بـروز سـوانح ريلـی مطـابق قـانون مـسئوليت مـدنی جبران خسارت و پرداخت ديه به افراد سانحه ديده می باشند.
تبصره 3: آئين نامه اجرای كميسيون هـای جلـوگيری از سـوانح نـواحی را ه آهـن و كميـسيون عـالی جلوگيری از سوانح راه آهن با پيشنهاد وزارت راه و ترابری به تصويب هيئت وزيران می رسد.
ماده 3: راه آهن موظف است تا تردد ريلی را به گونه ای برنامه ريزی، هدايت و كنترل كند كه سير و حركت ناوگان متعلق به كليه شركت های حمل ونقل بی نالمللی ريلـی (اعـم از دولتـی و غيـر دولتـی) در شرايط يكسان از نظر تعرفه دسترسی و استفاده از شبكه امكان پذير گردد.
ايجاد محدوديت عبور واگن هر يك از شركت ها توسط راه آهن به جـز مـوارد تعيـين شـده در مقـررات ايمنی حركت و ظرفيت خطوط، تخلف محسوب می شود و در صورت بروز هر گونه خسارت ناشـی از اين محدوديت براي شركت های حمل ونقل ريلی و تائيد آن توسط مراجع ذيصلاح، راه آهن مكلف بـه جبران آن است.
ماده 4: تعيين مقررات و استنانداردهای مربوط به توليـد، واردات و تعميـر و نگهداری ناوگـان ريلـی بر عهده راه آهن می باشد و دستگاه های نظـارت كننـده و كليـه توليدكننـدگان و وارد كننـدگان مربوطه مكلف به رعايت آن هستند.
ماده 5: راه آهن موظف است بـه منظـور اسـتفاده از ظرفيـت مـازاد ارتبـاطی موجـود از شـبكه ريلـی اختصاصی خود نسبت به ارائه سرويس هـای ارتبـاطی بـا سـيم و بـی سـيم، انتقـال داده هـا بـه شركت های خصوصی اقدام نمايد. آئين نامه مربوطه، حداكثر ظرف 2 ماه به تصويب وزير راه و ترابری می رسد.
ماده 6: تعرفه بهره برداری از شبكه ريلی كشور به منظور عبور يك يا چند واگن و يا يك قطار كامل (باری يا مسافری) به صورت باردار يا خالی از روی شبكه ريلی بر حسب وزن، ظرفيت و طول واگن، طول و ابعاد كالای بارگيری شـده در واگن هـای ويـژه، مـسير حركـت، شـرايط مـسير و ديگر عوامل موثر در اين راستا و همچنين سرويس های ارتبـاطی، بـه موجـب آئـين نامـه ای خواهد بود كه توسط هيئت مديره راه آهن تهيـه و با تـصويب وزيـر راه و ترابـری لازم الاجـرا است.
تبصره 1: نرخ بهره برداری از شبكه ريلی بايستی به گونه ای تعيين شود كه ضـمن تـامين هزينـه هـای بهره برداری از شبكه در بخش ريلی بـرای صـاحبان كـالا و سـرمايه گـذاران نـسبت بـه ديگـر شقوق حمل ونقل دارای مزيت باشد.
تبصره 2: با توجه به مزيت های حمل ونقل ريلی و درصورت عدم تكافوی نـرخ بهـره بـرداری بـرای تامين هزينه های نگهداری شبكه، دولت می تواند از سال 1385 اعتبارات مورد نياز اين شـيوه از حمل ونقل را همانند هزينه های نگهداری تاسيسات زيربنائی ساير شـقوق حمـل ونقـل، در بودجه های سنواتی از محل صرفه جويی مصرف سوخت منظور نمايد.
ماده 7: راه آهن مكلف است با برنامه ريزی و رعايت مقررات مالی واگن های حمل ونقل بـار و مـسافر خود را با زمان بندی مناسب به گونه ای كه در امر حمل ونقل ريلی كالا و مـسافر خللـی ايجـادی نشود به شركت های حمل ونقل ريلی واگذار نمايد.
تبصره: اجازه دادن نيروی كشش بوسيله راه آهن با رعايت مقررات و شـرايط يكـسان بـه شـركت های
حمل و نقل ريلی با اخذ هزينه های عملياتی بلامانع است.
ماده 8: شركت های حمل ونقل ريلی بار با انعقاد قرارداد حمل و صدور بارنامه و شركت های حمل و نقـل ریلی مسافر با صدور بليط توسط شـركت يـا نماينـدگی مجـاز طـرف قـرارداد آنـان در مقابـل صاحبان كالا و يا مسافران مسئوليت دارند.
تبصره 1: حدود مسئوليت شركت های حمل و نقل در مقابل صاحبان كالا و يا مسافران ونحوه ايفـای آن در چارچوب قوانين موجود و اين قانون است كه آئين نامه اجرائی آن به تـصويب وزيـر راه و ترابری می رسد.
تبصره 2: برای هر واگن يك بارنامه و برای هر مسافر يك بليط جداگانه صادر می شود.
تبصره 3: راه آهن با پذيرش ناوگان شركت های حمل و نقل ريلـی مـسئول حفـظ و نگهـداری ناوگـان و تامين سلامت سير آنان می باشد.
تبصره 4: بارنامه و بليط مسافرين بصورت متحدالشكل توسط هيئت مديره راه آهـن تهيـه مـی شـود و چگونگی تنظيم و صدور بارنامه و بليط به موجب دستورالعمل مصوب هيئت مـديره راه آهـن خواهد بود.
ماده 9: نرخ حمل و نقل ريلی بار متناسب با حمل و نقل جاده ای بصورت توافقی فی مـابين صـاحبان کالا و شركت های حمل ونقل بین المللی ريلـی تعيـين و اجـرا خواهـد شـد. بهـای بلـيط مـسافرين توسـط شركت های حمل ونقل ريلی در هر مسير و برحسب نوع و درجـه واگـن، قطـار و خـدماتی كـه ارائه می شود تعيين و پس از تائيد هيئت مديره راه آهن به مرحله اجرا در می آيد.
ماده 10: شركت های حمل ونقل ريلی مكلف به رعايت كليه مقـررات، ضـوابط و دسـتورالعمل هـايی هستند كه در چارچوب قوانين كشور توسط هيئت مديره راه آهن تهيه و ابلاغ می گردد.
ماده 11: هر واگن و لوكوموتيو موضوع ماده 1 (دارای يك سـند رسـمی و دارای شـماره مخـصوص خواهد بود كه توسط هيئت مديره راه آهن به نام مالك صادر خواهد شد. اين سند قابل ترهين می باشد به طوری كه با اعلام دينفع، اسناد واگن و لوكوموتيو توسط هيئت مـديره راه آهـن بـه نام دينفع و يا فردی كه او تعيين خواهد كرد، تغيير خواهد يافت.
قانون فوق مشتمل بر 11 ماده و 14 تبصره در جلسه علنـی روز چهارشـنبه مـورخ 1384/07/06 مجلـس شـورای اسـلامی تـصويب و در تـاريخ 1384/7/20 بـه تائيـد شورای نگهبان رسيد.
برای اطلاعات کامل و دقیق از مقررات حمل و نقل بین المللی ریلی می توانید قوانین وزارت راه جمهوری اسلامی ایران را مطالعه نمایید و برای تاریخچه خطوط ریلی می توانید مقاله موجود رو مشاهده نمایید.
پاسخگویی از ساعت 8 صبح الی 8 شب
